Hazırlayan ve Çeviren: Burçin Aydoğdu

Victoria Dönemi Hak Tartışmalarından Üç Parça: Cornewall, Mill ve Austin

Victoria devrinde (1837-1901) Birleşik Krallık (Büyük Britanya) ticaret yollarına tarihte örneği görülmemiş bir hakimiyet kurmuştu. Bu zenginlik başta Doğu Hindistan Şirketi olmak üzere krallığın sermayedarlarının girişimlerine dayanıyordu. Ülkelerin fethine varacak kadar etkili bu girişimlerin en büyük dayanağı ve teminatı ise yatırımcıların mülkiyet hakkını tanıyıp koruyan ve serbest rekabetle birlikte hem ekonomide hem siyasette liberal bakış açısını teşvik eden Büyük Britanya devlet sistemiydi. Mülkiyet başta olmak üzere haklarının çerçevesinin en baştan, hiç olmadığı kadar net çizme kaygısıyla çizilmeye çalışıldığı bu dönemde, o zamanın önde gelen siyasetçisi Lewis Cornewall bazı siyasi terimlerin kullanılışları ve kötüye kullanılmaları hakkında 1832 yılında Londra’da kaleme aldığı eserinde hak kavramına özel bir bölüm ayırır. Bu bölümde hak kelimesinin anlamlarını hem teknik hem gündelik anlamıyla analiz eder. Cornewall’un yazısına, dönemin ünlü faydacı filozofu John Stuart Mill’den cevap gelir. Tait’s Edinburgh Magazine’in Eylül 1932 sayısında John Stuart Mill, hak kavramı analizinde Cornewall’a kısmen katıldığına, kısmen katılmadığına dair bir yazı yazar. Sonrasında, yine o dönemin öne çıkan hukuk felsefecisi John Austin, kazanılmış hak kavramını anlattığı ve 1861 yılında basılan 53. dersinde Cornewall’un yaklaşımına atıfta bulunarak kazanılmış hak kavramının semiyolojisine dair bir analizde bulunur. Birbiriyle bağlantılı bu üç çalışmanın, hak anlayışında günümüzde gelinmiş olan yeri aydınlatacağını düşünüyoruz.

Tam metin için tıklayınız. (PDF)